Posted in 
Klawesyniści niewątpliwie wyprzedzali swoją epokę. Jako instrument akordowy, uniwersalny, solowy, w dodatku nieodzowny w praktyce scenicznej i kameralnej, klawesyn stał się instrumentem niemal eksperymentalnym. Ale o istotnym rozwoju muzyki nie miały zadecydować takie instrumenty, jak klawesyn czy organy, lecz zespoły, tworzące się bardzo wolno, dochodzące do standardowości na drodze długiej ewolucji. Nie wiemy, jak wyglądała praktyka wykonawcza w zespołach przed r. 1600, brak nam jest przede wszystkim wystarczającej ilości zapisów takiej muzyki. Wiemy, że grano muzykę zespołową na wiolach, do których dołączały się niekiedy flety, a w szkole weneckiej instrumenty blaszane.
W Niemczech praktykowano muzykę ná instrumenty dęte. W sumie o wytworzeniu się zespołów zadecydował rozwój wiol, budowanych w różnych wielkościach, właściwie na wzór rejestrów głosu ludzkiego. Strojone na początku — na wzór lutni — w kwartach z tercją pośrodku, wiole dzielono na: violada braccio, czyli wiola ramienna, i viola da gamba, czyli kolanowa, w zależności od sposobu trzymania instrumentu (różnice te zachowały się dziś między skrzypcami a wiolonczelą, wyglądającymi i strojonymi przecież podobnie). Skrzypce pojawiają się nieco później (francuskie gigue, niemieckie Geige). Osobną grupę instrumentów smyczkowych tworzyły instrumenty zaopatrzone w struny współbrzmiące (bourdon): lira da gamba (o 14 strunach), lira da braccio (o 7 strunach) oraz archiviola da lira (o niskim rejestrze). Przypuszcza się, że skrzypce powstały jako modyfikacja liry da braccio. Pierwsze utwory zespołowe były par excellence polifoniczne, przy czym ważną rolę odgrywała tu technika imitacyjna. W kompozycjach o charakterze tanecznym styl muzyki zbliża się do homofonii, a nadto też jest żywszy w rytmice. Z form preferowane są — fantazja, tańce i canzony (te ostatnie pisane były szczególnie obficie przez przedstawicieli szkoły weneckiej).
Najwcześniejsze samodzielne dzieła orkiestrowe (canzony) powstały około r. 1580. W r. 1597 słynna staje się Sonata pian e forte na zespół wiol i puzony, napisana przez G. Gabrielego. W Anglii głównymi kompozytorami zespołowej muzyki byli Orlando Gibbons, który już w r. 1610 wydał Fantasies na 3 wiole, oraz Matthew Locke, autor 2-, 3- i 4-głosowych suit na instrumenty smyczkowe i dzieł teoretycznych. W Niemczech pierwsze dzieła na zespoły instrumentalne pisali: Melchior Franek (1580—1639), Erasmus Widmann (1572—1634) i Valentin Hausmann (zm. 1611 lub 1614). Największe jednak osiągnięcia w tym zakresie mieli kompozytorzy północnowłoscy i weneccy (Fiorentino Maschera, Tiburtio Massaini i Lodovico Grossi da Viadana).
Loading ...
